temere ac fortuito

tĕmĕrē (ante-class. collat. form tĕ-mĕrĭter, Enn. ap. Prisc. p. 1010 p.; Att. ap. Non. 516, 5; Trag. Fragm. v. 96 Rib.), adv. [Sanscr. tamra, darkening; timira, dark; hence, blindly; cf.: timor, temeritas], by chance, by accident, at random, without design, intent, or purpose, casually, fortuitously, rashly, heedlessly, thoughtlessly, inconsiderately, indiscreetly, etc. (cf.: forte, fortuito).

In gen.

With forte (cf. Hand, Turs. II. p. 731 sq.):

quam saepe forte temere Eveniunt, quae non audeas optare,

Ter. Phorm. 5, 1, 30; cf. Liv. 41, 2, 7:

pepulere ut forte temere in adversos montes agmen erigeret,

id. 2, 31, 5:

rideant licet quibus forte temere humana negotia agi persuasum est,

Curt. 5, 11, 10:

nisi ista casu nonnumquam forte temere concurrerent,

Cic. Div. 2, 68, 141; Liv. 23, 3, 3; 39, 15, 11:

forte, temere, casu aut pleraque fierent aut omnia, etc.,

Cic. Fat. 3, 6.—

With casu, fortuito, etc.:

ex corporibus huc et illuc casu et temere cursitantibus,

Cic. N. D. 2, 44, 115; cf.:

id evenit non temere nec casu,

id. ib. 2, 2, 6:

non enim temere nec fortuito sati et creati sumus,

id. Tusc. 1, 49, 118:

temere ac fortuito,

id. Or. 55, 186:

ne quid temere ac fortuito, inconsiderate neglegenterque agamus,

id. Off. 1, 29, 103; cf.: omnia [p. 1848] temere ac fortuito agere, Liv. 2, 28, 1; Tac. G 10: te nihil temere, nihil imprudenter facturum judicaram, Caes. ap. Cic. Att. 10, 8, B, 1 inconsulte ac temere dicere, Cic. N D. 1, 16, 43. temere ac nullā ratione causas dicere, id. de Or. 2, 8, 32; cf.:

domus, quae temere et nullo consilio administratur (opp. quae ratione regitur),

id. Inv. 1, 34, 58.—

Alone:

non temere confirmare,

Cic. Font. 1, 1:

non temere scribere,

id. Fam. 4, 13, 5:

(oracula) partim effutita temere,

id. Div 2, 55, 113;

ne quid de se temere crederent,

Sall. C. 31, 7:

numquam temere tinniit tintinnabulum,

Plaut. Trin 4, 2, 162. sub pinu jacentes sic temere, Hor. C. 2, 11, 14, cf.:

temere insecutae Orphea silvae,

id. ib. 1, 12, 7:

temere errare in vallibus,

at random, Ov. F 6, 327: saxa temere jacentia, Liv 9, 24, 6.— Comp.: temerius, Att. ap. Non 178, 23. —

In partic.

Non or haud temere est, it is not mere chance, it is not for nothing, there is a meaning in it:

non temere est, quod corvus cantat mihi nunc ab laevā manu,

Plaut. Aul. 4, 3, 1; so,

non temere est,

Ter. Heaut. 4, 1, 7; id. Eun. 2, 2, 59; id. Phorm. 5, 8 (9), 9: haud temere est, Enn. ap. Serv ad Verg. A. 9, 329 (Ann. v. 473); Verg. A. 9, 375; Liv. 1, 59, 6.—

Non temere, not easily, = non facile:

rapidus fluvius est hic, non hac temere transiri potest,

Plaut. Bacch. 1, 1, 52;

hoc temere numquam amittam ego a me, Ter Phorm. 4, 5, 2: an temere quicquam Parmeno praetereat, quod facto usus sit?

id. Hec. 5, 4, 38. qui hoc non temere nisi libertis suis deferebant, Cic. Q. Fr. 1, 1, 4, § 13 non temere adire, Caes. B. G. 4, 20 patres quoque non temere pro ullo aeque adnisi sunt, Liv. 2, 61, 4;

non temere incerta casuum reputat, quem fortuna numquam decepit,

id. 30, 30, 11; Quint. 1, 3, 3:

si negabimus temere famam nasci solere,

Auct. Her. 2, 8, 12:

non temere a me Quivis ferret idem,

Hor. Ep. 2, 2, 13;

vatis avarus Non temere est animus,

id. ib. 2, 1, 120:

nec sibi quivis temere arroget artem,

id. S. 2, 4, 35; Suet. Tit. 6; 8; Dig. 50, 17, 64;

so also: nullus dies temere intercessit, quo non ad eum scriberet,

Nep. Att. 20, 2.

temere, Adv. (Locat. von *temus, eris, n., das Dunkel, ›im Finstern‹, vgl. altmd. támas, n., Dunkelheit), ohne Plan, planlos, aufs Geratewohl, vor der Zeit, blindlings, auf gut Glück, so ohne weiteres, absichtslos, ohne Grund, ohne Überlegung, unbesonnen (Ggstz. ratione, consulto, magis tempore, tempestivius), I) im allg.: equo t. acto, Liv.: emisso t. pilo ictus, Liv.: argentum quibusdam locis t. per vias velut obiectum ad praedam vidisse, Liv.: saxa t. iacentia (Ggstz. de industria congesta), Liv.; vgl. (v. Pers.) iacentes sic t., Hor.: t. pugnare, Suet.: domus, quae temere et nullo consilio administratur, Cic.: oracula effutita temere, Cic.: ne quid de se temere crederent, Sall.: non temere hoc confirmo, hoc scribo, Cic. – verb. forte temere eveniunt, Ter.: forte temere ab uno exclamatum, Liv.: forte, temere, casu fierent, Cic.: temere ac fortuito, Cic.: temere aut fortuito, Cic.: non fortuito nec temere, Cic.: non temere nec casu, Cic.: casu et temere, Cic.: inconsulte ac temere, Cic.: temere ac nullā ratione, Cic.: temere ac nullo consilio, Cic.: nihil temere, nihil imprudenter factum, Caes. – II) insbes.: A) non temere est u. non est temere, es ist nicht von ungefähr, da steckt etwas dahinter, es hat etwas zu bedeuten, es hat seinen guten Grund. Plaut. u. Ter.: haud temere est, Verg. – B) non (nullus etc.) temere = nicht leicht, Cic. u. Liv.: nullus dies te-

————

mere intercessit, nicht leicht ein Tag usw., Nep.: in der Frage, an temere quidquam Parmeno praetereat quod facto usus sit? Ter. – Compar. temerius, Acc. didasc. II, 3 M. (b. Non. 178, 22).

* * *

* * *

    Fortuito, Aduerbium. Cicero. D'adventure, De cas d'adventure, Par fortune.

* * *

* * *

1)

а) наудачу ( sagittam mittēre L)

б) беззаботно, беспечно (t. viventes inconsulteque Sen); наобум, опрометчиво ( dicēre C); легкомысленно, необдуманно (t. ac fortuīto agēre C)

2) случайно, неожиданно (non t. nec casu evenire C)

3) беспорядочно (t. euntes Sl)

fortuītus, a, um, mit langer Penult., wie grātuītus (v. fors), durch Zufall geschehend, -herbeigeführt, - veranlaßt, -sich treffend, zufällig (Ggstz. naturalis), a) adi.: bonum, Cic.: oratio subita et fortuita, aus dem Stegreif gehaltene (extemporierte), Cic.: sermo, zufällig gewechseltes Gespräch, Tac.: naufragium, Tac.: mors, Ggstz. coacta, Tac.: caespes, vom Zufall dargebotener (= einfacher, natürlicher) Rasenplatz, Hor.: Ggstz., ut mensis, ut dies, ut nox, hora, tempestas, quae sunt naturalia; fortuita autem sacrificia, festi dies, nuptiae, Cic. part. or. 37. – b) subst., fortuīta, ōrum, n., Zufälligkeiten, Zufälle, Tac. ann. 14, 3: u. zufällige Güter, Äußerlichkeiten, Tac. ann. 15, 48. – c) Abl. adv. fortuītō, zufällig, zufälligerweise, von ungefähr, aufs Geratewohl, Cic. u.a.: casu et fortuito, Cic.: temere ac fortuito, Cic. – Nbf. fortuītū s. bes.

inconsīdĕrātĭo, ōnis, f., inconsiderateness (late Lat.): mentis, Salv. de Gub. Dei, 1 extr.; cf. inconsiderantia. — From in-consīdĕrātus, a, um, adj. (class.).

Act., thoughtless, heedless, inconsiderate (cf. inconsultus):

nos ita leves atque inconsiderati sumus,

Cic. Div. 2, 27, 59:

quam natura muliebris facit inconsideratam,

Auct. Her. 4, 16, 23:

inconsideratior in secunda, quam in adversa fortuna,

Nep. Con. 5; so in comp., Quint. 2, 15, 28.—

Pass., unconsidered, unadvised, inconsiderate:

cupiditas,

Cic. Quint. 25:

inconsideratissima temeritas,

id. Har. Resp. 26.— Adv.: in-consīdĕrātē, inconsiderately, rashly (class.):

temere et fortuito, inconsiderate, negligenterque agere,

Cic. Off. 1, 29, 104:

tractare aliquid,

Auct. Her. 4, 38, 60.— Comp.:

inconsideratius proeliando,

Val. Max. 1, 5, 9.

inconsīdĕrātĭo, ōnis, f., inconsiderateness (late Lat.): mentis, Salv. de Gub. Dei, 1 extr.; cf. inconsiderantia. — From in-consīdĕrātus, a, um, adj. (class.).

Act., thoughtless, heedless, inconsiderate (cf. inconsultus):

nos ita leves atque inconsiderati sumus,

Cic. Div. 2, 27, 59:

quam natura muliebris facit inconsideratam,

Auct. Her. 4, 16, 23:

inconsideratior in secunda, quam in adversa fortuna,

Nep. Con. 5; so in comp., Quint. 2, 15, 28.—

Pass., unconsidered, unadvised, inconsiderate:

cupiditas,

Cic. Quint. 25:

inconsideratissima temeritas,

id. Har. Resp. 26.— Adv.: in-consīdĕrātē, inconsiderately, rashly (class.):

temere et fortuito, inconsiderate, negligenterque agere,

Cic. Off. 1, 29, 104:

tractare aliquid,

Auct. Her. 4, 38, 60.— Comp.:

inconsideratius proeliando,

Val. Max. 1, 5, 9.

sĕro, sēvi, sătum, 3, v. a. [for seso, root sa-; Gr. saô, sêthô, to sift], to sow, plant (freq. and class.; syn.: planto, semino, consero).

Lit., with acc., either of the plant, seed, etc., sown, or of the land cultivated:

ubi tempus erit, effodito seritoque recte... Quae diligentius seri voles, in calicibus seri oportet,

Cato, R. R. 133, 2: serendum viciam, lentem, cicerculam, etc., Varr. R. R. 1, 32, 2:

oleam et vitem,

Cic. Rep. 3, 9, 16:

frumenta,

Caes. B. G. 5, 14:

ut tantum decumae sit, quantum severis: hoc est, ut quot jugera sint sata, totidem medimna decumae debeantur,

Cic. Verr. 2, 3, 47, § 112:

agri molliti et oblimati ad serendum,

id. N. D. 2, 52, 130: serit arbores, quae alteri saeculo prosint, Caecil. ap. Cic. Tusc. 1, 14, 31; Cic. Sen. 7, 24; 17, 59:

nullam sacrā vite prius severis arborem,

Hor. C. 1, 18, 1; cf. id. ib. 3, 10, 6:

semina,

Verg. G. 1, 193: surculos, Auct. ap. Cic. de Or. 2, 69, 278:

aliquid in inculto et derelicto solo,

Cic. Brut. 4, 16:

iste serendus ager,

Ov. A. A. 2, 668:

sulcos,

Tib. 2, 3, 70:

vera ratio serendi,

Plin. 18, 25, 60, § 224.—Freq. in part. perf.:

multa erant inter eum locum manu sata,

Caes. B. C. 3, 44:

saepe satas alio vidi traducere messes,

Verg. E. 8, 99; id. G. 3, 176.—Hence, subst.: săta, ōrum, n., standing corn, crops, Verg. E. 3, 82; id. G. 1, 325; id. A. 2, 306; 12, 454; Ov. M. 1, 286; Plin. 16, 25, 39, § 94; Pall. 1, 43.—Prov.:

mihi istic nec seritur nec metitur,

i. e. I have no benefit from it, it's nothing to me, Plaut. Ep. 2, 2, 80.—

Transf., of persons, to beget, bring forth, produce; only in part. perf. in pass. sense, begotten, sprung forth, born, etc.:

Tertullae nollem abortum: tam enim Cassii sunt jam quam Bruti serendi,

Cic. Att. 14, 20, 2; id. Leg. 1, 8, 24:

non temere nec fortuito sati et creati sumus,

id. Tusc. 1, 49, 118; cf. id. ib. 1, 25, 60; id. Univ. 12, 35:

hic satus ad pacem,

Prop. 3, 9, 19.—With ex: ex Tantalo ortus Pelops, ex Pelope autem satus Atreus, Poët. ap. Quint. 9, 3, 57.— With de:

Ilia cum Lauso de Numitore sati,

Ov. F. 4, 54.—With ab:

largo satos Curetas ab imbri,

Ov. M. 4, 282.—With simple abl. (so most freq.):

Camertem Magnanimo Volscente satum,

Verg. A. 10, 562:

sole satus Phaëthon,

Ov. M. 1, 751:

sata Tiresiā Manto,

id. ib. 6, 157 et saep.:

sate sanguine divum,

sprung from, Verg. A. 6, 125:

non sanguine humano sed stirpe divinā satum se esse,

Liv. 38, 58, 7:

o sate gente deum,

Verg. A. 8, 36:

matre satos unā,

Ov. M. 5, 141; so,

matre,

id. F. 3, 799;

Nereide,

id. M. 12, 93; cf.:

Bacchum vocant satumque iterum solumque bimatrem,

id. ib. 4, 12.— Hence, satus (sata) aliquo, for a son (or daughter) of any one:

satus Anchisa,

i. e. Æneas, Verg. A. 5, 244; 5, 424; 6, 331;

7, 152: Hammone satus,

i. e. Iarbas, id. ib. 4, 198:

satae Peliā,

Ov. M. 7, 322:

sati Curibus,

sprung from, natives of Cures, id. ib. 14, 778.—

Trop., to sow the seeds of any thing, to found, establish, to scatter, disseminate, propagate, produce, to cause, occasion, excite, etc.:

leges, instituta, rem publicam,

Cic. Tusc. 1, 14, 31:

diuturnam rem publicam,

to found, establish, id. Rep. 2, 3, 5:

mores,

id. Leg. 1, 6, 20:

aere vulnera vasta serebant,

scattered, Lucr. 5, 1290; so,

vulnera pugnantis tergo,

Sil. 5, 235:

lites,

Plaut. Poen. 3, 2, 10:

negotium,

id. Most. 5, 1, 51; cf.:

(Hamilcar) Romanum sevit puerili in pectore bellum,

Sil. 1, 80:

civiles discordias,

Liv. 3, 40, 10:

causam discordiarum,

Suet. Calig. 26:

crimina in senatum apud infimae plebis homines,

Liv. 24, 23 fin.:

invidiam in alios,

Tac. H. 2, 86:

rumores,

Verg. A. 12, 228; Curt. 8, 9, 1:

opinionem,

Just. 8, 3, 8:

sibi causas sollicitudinum,

Sen. Ep. 104, 12.

sĕro ( ui), tum, 3, v. a. [Sanscr. sarat, thread; Gr. seira, rope; cf.: eirô, herma, hormos; Lat. series, servus], to join or bind together, to plait, interweave, entwine, etc.

Lit. (so only in part. perf.):

accipiunt sertas nardo florente coronas,

Luc. 10, 164; Cypr. Ep. 4, 3:

flores,

App. M. 4, p. 156, 4; 10, p. 254, 38:

rosa,

id. ib. 2, p. 121, 131:

loricae,

linked, Nep. Iph. 1 fin.; cf. Serv. Verg. A. 1, 421.—

Subst.: serta, ōrum, n., wreaths of flowers, garlands (freq. and class.):

arae sertis recentibus halant,

Verg. A. 1, 417:

coronae, serta,

Plaut. As. 4, 1, 58; Lucr. 4, 1128; 4, 1174; Cic. Tusc. 3, 18, 43; id. Cat. 2, 5, 10; Cat. 6, 8; Verg. E. 6, 16; Tib. 1, 1, 12; 1, 2, 14; 1, 7, 52 et saep. al.—Rarely in sing.:

roseo Venus aurea serto,

Aus. Idyll. 6, 88.—Collat. form serta, ae, f. (sc. corona):

cum tua praependent demissae in pocula sertae,

Prop. 2, 33 (3, 31), 37; id. et Corn. Sev. ap. Charis. p. 83 P.—

Trop., to join, connect, interweave; to combine, compose, contrive (class. but rare; syn.: jungo, cieo, instruo): seritote diem concorditer ambo, i. e. alternate according to the succession (in the government), Enn. ap. Charis. p. 177 P. (Ann. v. 110 Vahl.):

ex aeternitate causa causam serens,

joining in order, following, Cic. Fat. 12, 27:

cujus (fati) lege immobilis rerum humanarum ordo seritur,

is arranged, disposed, Liv. 25, 6:

bella ex bellis serendo,

by joining war to war, Sall. H. 4, 61, 20 Dietsch:

tumultum ex tumultu, bellum ex bello serunt,

id. ib. 1, 48, 7 ib.; cf. Liv. 21, 10; cf.:

certamina cum Patribus,

to join, engage in, id. 2, 1; so,

certamina,

id. 27, 12; 27, 41; 40, 48:

crebra proelia,

Tac. H. 5, 11: quod mihi servus sermonem serat, joins speech, i. e. bandies words with me, Plaut. Curc. 1, 3, 37; cf. id. Mil. 3, 1, 106:

multa inter sese vario sermone serebant,

Verg. A. 6, 160; Stat. Achill. 2, 38, id. Th. 6, 941:

aliquid sermonibus occultis,

Liv. 3, 43; 7, 39; 33, 32:

secreta colloquia cum eo,

id. 34, 61:

populares orationes,

to put together, compose, id. 10, 19; cf.:

(Livius) ab saturis ausus est primus argumento fabulam serere,

id. 7, 2, 8:

quid seris fando moras?

why are you contriving? Sen. Med. 281:

negotium,

to make, prepare, Plaut. Most. 5, 1, 51:

crimina belli,

Verg. A. 7, 339.

sēro, āvi, ātum, 1, v. a. [sera], to fasten with a bolt, to bar: praeda nullo obstaculo serata, Ven. Fort. Vit. S. Menard. 6; cf. Prisc. p. 837 P.

sērō̆, adv., v. serus fin.

sĕro, sēvi, sătum, 3, v. a. [for seso, root sa-; Gr. saô, sêthô, to sift], to sow, plant (freq. and class.; syn.: planto, semino, consero).

Lit., with acc., either of the plant, seed, etc., sown, or of the land cultivated:

ubi tempus erit, effodito seritoque recte... Quae diligentius seri voles, in calicibus seri oportet,

Cato, R. R. 133, 2: serendum viciam, lentem, cicerculam, etc., Varr. R. R. 1, 32, 2:

oleam et vitem,

Cic. Rep. 3, 9, 16:

frumenta,

Caes. B. G. 5, 14:

ut tantum decumae sit, quantum severis: hoc est, ut quot jugera sint sata, totidem medimna decumae debeantur,

Cic. Verr. 2, 3, 47, § 112:

agri molliti et oblimati ad serendum,

id. N. D. 2, 52, 130: serit arbores, quae alteri saeculo prosint, Caecil. ap. Cic. Tusc. 1, 14, 31; Cic. Sen. 7, 24; 17, 59:

nullam sacrā vite prius severis arborem,

Hor. C. 1, 18, 1; cf. id. ib. 3, 10, 6:

semina,

Verg. G. 1, 193: surculos, Auct. ap. Cic. de Or. 2, 69, 278:

aliquid in inculto et derelicto solo,

Cic. Brut. 4, 16:

iste serendus ager,

Ov. A. A. 2, 668:

sulcos,

Tib. 2, 3, 70:

vera ratio serendi,

Plin. 18, 25, 60, § 224.—Freq. in part. perf.:

multa erant inter eum locum manu sata,

Caes. B. C. 3, 44:

saepe satas alio vidi traducere messes,

Verg. E. 8, 99; id. G. 3, 176.—Hence, subst.: săta, ōrum, n., standing corn, crops, Verg. E. 3, 82; id. G. 1, 325; id. A. 2, 306; 12, 454; Ov. M. 1, 286; Plin. 16, 25, 39, § 94; Pall. 1, 43.—Prov.:

mihi istic nec seritur nec metitur,

i. e. I have no benefit from it, it's nothing to me, Plaut. Ep. 2, 2, 80.—

Transf., of persons, to beget, bring forth, produce; only in part. perf. in pass. sense, begotten, sprung forth, born, etc.:

Tertullae nollem abortum: tam enim Cassii sunt jam quam Bruti serendi,

Cic. Att. 14, 20, 2; id. Leg. 1, 8, 24:

non temere nec fortuito sati et creati sumus,

id. Tusc. 1, 49, 118; cf. id. ib. 1, 25, 60; id. Univ. 12, 35:

hic satus ad pacem,

Prop. 3, 9, 19.—With ex: ex Tantalo ortus Pelops, ex Pelope autem satus Atreus, Poët. ap. Quint. 9, 3, 57.— With de:

Ilia cum Lauso de Numitore sati,

Ov. F. 4, 54.—With ab:

largo satos Curetas ab imbri,

Ov. M. 4, 282.—With simple abl. (so most freq.):

Camertem Magnanimo Volscente satum,

Verg. A. 10, 562:

sole satus Phaëthon,

Ov. M. 1, 751:

sata Tiresiā Manto,

id. ib. 6, 157 et saep.:

sate sanguine divum,

sprung from, Verg. A. 6, 125:

non sanguine humano sed stirpe divinā satum se esse,

Liv. 38, 58, 7:

o sate gente deum,

Verg. A. 8, 36:

matre satos unā,

Ov. M. 5, 141; so,

matre,

id. F. 3, 799;

Nereide,

id. M. 12, 93; cf.:

Bacchum vocant satumque iterum solumque bimatrem,

id. ib. 4, 12.— Hence, satus (sata) aliquo, for a son (or daughter) of any one:

satus Anchisa,

i. e. Æneas, Verg. A. 5, 244; 5, 424; 6, 331;

7, 152: Hammone satus,

i. e. Iarbas, id. ib. 4, 198:

satae Peliā,

Ov. M. 7, 322:

sati Curibus,

sprung from, natives of Cures, id. ib. 14, 778.—

Trop., to sow the seeds of any thing, to found, establish, to scatter, disseminate, propagate, produce, to cause, occasion, excite, etc.:

leges, instituta, rem publicam,

Cic. Tusc. 1, 14, 31:

diuturnam rem publicam,

to found, establish, id. Rep. 2, 3, 5:

mores,

id. Leg. 1, 6, 20:

aere vulnera vasta serebant,

scattered, Lucr. 5, 1290; so,

vulnera pugnantis tergo,

Sil. 5, 235:

lites,

Plaut. Poen. 3, 2, 10:

negotium,

id. Most. 5, 1, 51; cf.:

(Hamilcar) Romanum sevit puerili in pectore bellum,

Sil. 1, 80:

civiles discordias,

Liv. 3, 40, 10:

causam discordiarum,

Suet. Calig. 26:

crimina in senatum apud infimae plebis homines,

Liv. 24, 23 fin.:

invidiam in alios,

Tac. H. 2, 86:

rumores,

Verg. A. 12, 228; Curt. 8, 9, 1:

opinionem,

Just. 8, 3, 8:

sibi causas sollicitudinum,

Sen. Ep. 104, 12.

sĕro ( ui), tum, 3, v. a. [Sanscr. sarat, thread; Gr. seira, rope; cf.: eirô, herma, hormos; Lat. series, servus], to join or bind together, to plait, interweave, entwine, etc.

Lit. (so only in part. perf.):

accipiunt sertas nardo florente coronas,

Luc. 10, 164; Cypr. Ep. 4, 3:

flores,

App. M. 4, p. 156, 4; 10, p. 254, 38:

rosa,

id. ib. 2, p. 121, 131:

loricae,

linked, Nep. Iph. 1 fin.; cf. Serv. Verg. A. 1, 421.—

Subst.: serta, ōrum, n., wreaths of flowers, garlands (freq. and class.):

arae sertis recentibus halant,

Verg. A. 1, 417:

coronae, serta,

Plaut. As. 4, 1, 58; Lucr. 4, 1128; 4, 1174; Cic. Tusc. 3, 18, 43; id. Cat. 2, 5, 10; Cat. 6, 8; Verg. E. 6, 16; Tib. 1, 1, 12; 1, 2, 14; 1, 7, 52 et saep. al.—Rarely in sing.:

roseo Venus aurea serto,

Aus. Idyll. 6, 88.—Collat. form serta, ae, f. (sc. corona):

cum tua praependent demissae in pocula sertae,

Prop. 2, 33 (3, 31), 37; id. et Corn. Sev. ap. Charis. p. 83 P.—

Trop., to join, connect, interweave; to combine, compose, contrive (class. but rare; syn.: jungo, cieo, instruo): seritote diem concorditer ambo, i. e. alternate according to the succession (in the government), Enn. ap. Charis. p. 177 P. (Ann. v. 110 Vahl.):

ex aeternitate causa causam serens,

joining in order, following, Cic. Fat. 12, 27:

cujus (fati) lege immobilis rerum humanarum ordo seritur,

is arranged, disposed, Liv. 25, 6:

bella ex bellis serendo,

by joining war to war, Sall. H. 4, 61, 20 Dietsch:

tumultum ex tumultu, bellum ex bello serunt,

id. ib. 1, 48, 7 ib.; cf. Liv. 21, 10; cf.:

certamina cum Patribus,

to join, engage in, id. 2, 1; so,

certamina,

id. 27, 12; 27, 41; 40, 48:

crebra proelia,

Tac. H. 5, 11: quod mihi servus sermonem serat, joins speech, i. e. bandies words with me, Plaut. Curc. 1, 3, 37; cf. id. Mil. 3, 1, 106:

multa inter sese vario sermone serebant,

Verg. A. 6, 160; Stat. Achill. 2, 38, id. Th. 6, 941:

aliquid sermonibus occultis,

Liv. 3, 43; 7, 39; 33, 32:

secreta colloquia cum eo,

id. 34, 61:

populares orationes,

to put together, compose, id. 10, 19; cf.:

(Livius) ab saturis ausus est primus argumento fabulam serere,

id. 7, 2, 8:

quid seris fando moras?

why are you contriving? Sen. Med. 281:

negotium,

to make, prepare, Plaut. Most. 5, 1, 51:

crimina belli,

Verg. A. 7, 339.

sēro, āvi, ātum, 1, v. a. [sera], to fasten with a bolt, to bar: praeda nullo obstaculo serata, Ven. Fort. Vit. S. Menard. 6; cf. Prisc. p. 837 P.

sērō̆, adv., v. serus fin.

1. cōnsultō, Adv. (eig. Abl. v. consultum), nach Beratung = mit Absicht, absichtlich (Ggstz. casu, temere, fortuito), seu c. seu temere vulgata opinio, Liv.: c. lenius agere, Sall.: c. cedere (weichen), Caes.: c. fecisse alqd (Ggstz. inscitiā plane loquendi), Cic.: c. hoc factum est, mihi ut fierent insidiae, Plaut.: c. et cogitata fit iniuria (Ggstz. perturbatione aliquā animi), Cic.: non c., sed casu in eorum mentionem incidere, Cic.: bellum c. trahere (in die Länge ziehen), Sall.: c. vitare alqd, Tac.

————————

2. cōnsulto, āvī, ātum, āre (Frequ. v. consulo), immer u. immer-, reiflich begutachten, d.i. I) mit reiflicher Überlegung zu Rate gehen, -Rat pflegen, -beratschlagen, -sich beraten, reiflich überlegen od. erwagen, a) im allg., bei Ang. mit wem? m. cum u. Abl., α) ganz absol. od. m. allg. od. homogen. Acc., c. nimium diu, Plaut.: si publice consultetur,... sin privatim, Tac.: adhibitis, cum quibus consultare erat solitus, Curt.: tempus ad consultandum petere, Suet.: spatium sumere ad consultandum ab alqo, Liv.: sumere consultandi spatium, Tac.: noctem unam aegre ad consultandum sumere, Liv.: triduum ad consultandum dare, Liv.: alci ad consultandum tempus dare, Liv.: stricto super capita consultantium gladio, Liv.: fuisse eum in consultando temerarium, in exsequendo virum, Vell. – m. allg. Acc., quid illaec illic in consilio duae secreto consultant, Plaut. – m. homog. Acc., deliberationes partim ipsae per se consultandae sunt,... partim etc., die Beratungen müssen teils um ihrer selbst willen vorgenommen werden, Cornif. rhet. 3, 2. – β) m. Ang. wie? durch Advv. u. dgl., male corde c. (Ggstz. bene linguā loqui), Plaut.: c. in longius, für die Zukunft sorgen, Tac.: in medium (zum allgemeinen Besten), Sall. fr. – m. allg. Acc., nihil in commune (zum allgem. Besten), Mela. – γ) m. Ang. worüber? od. weshalb? durch Praepp. (de, super, propter) od.

————

durch folg. indir. Fragesatz, de bello, Caes.: ibi (Larissae) de summa belli, Liv.: de exitu suarum fortunarum, Caes.: verb. in tribus generibus (Fällen) deliberare et consultare de officio, Cic.: cum amicis ducibusque copiarum inter epulas de bello c., Curt.: u. (v. der beratenden Rede) pars deliberativa, quae de tempore futuro consultat, Quint. – u. Passiv unpers., consultandum super re magna et atroci, Tac.: propter ipsam rem... consultabitur, Quint. – m. folg. indir. Fragesatz, consultabat, utrum Romam proficisceretur, an Capuam teneret, Cic.: aut anquirunt aut consultant, conducat id necne, Cic.: in commune (vgl. no. β) consultant, intra tecta subsistant, an in aperto vagentur, Plin. ep.: omnes, quid opus facto sit, consultant, Liv.: consultans cum iisdem, quonam modo flumen transirent, Curt. – b) (prägn.) einen Beschluß fassen, dah. Partiz. subst., cōnsultāta, ōrum, n., die Beschlüsse, Christi, Tert. de pudic. 18: senatus, Sil. 6, 455. – c) (prägn.) für jmd. od. etw. Rat schaffen, Sorge tragen, m. Dat. (für), rei publicae, Sall. Cat. 6, 6: filiae viro (durch den Schwiegersohn) rei publicae, Aur. Vict. Caes. 15, 6: absol., ex re sua c., für sein Bestes Sorge tragen, Plaut. asin. 539.

II) jmd. um Rat fragen, jmd. zu Rate ziehen, jmd. befragen, bei jmd. sich befragen, sich Bescheid oder Rat holen, anfragen, a) übh., alqm, Tibull. 1, 4, 77. – m. folg. indir. Fragesatz, quid me consultas

————

quid agas, Plaut. mil. 1097. – absol., senes ab domo ad consultandum accersunt, Liv. 9, 9, 12. – b) einen Rechtsgelehrten (Ggstz. respondere), Partiz. consultantes subst. = die um Bescheid od. um Rat Fragenden, Liv. epit. 54. – c) die Verkündiger des göttl. Willens, astrologos, Tert. apol. 35: aves, Plin. pan. 76, 7. – m. Ang. worüber? durch allg. Acc., ad haec consultanda procurandaque, Liv. 1, 21, 1 (vgl. c. 20 extr. deum consuluit auguriis, quae etc.): vates ad eam rem consultandam ex Etruria accire, Liv. 1, 55, 6. – absol., consultantes, Plin. 32, 17.

con-curro, currī ( selten cucurrī), cursum, ere, zusammenlaufen, zusammenrennen, I) von allen Seiten herbei- od. hineilen, eilig zusammenkommen, eilig sich einstellen (im Passiv unpers. concurritur, concursum est u. dgl.), a) v. Pers., Fahrzeugen, Geschossen u. dgl., concurrite, concurrite, cives! Val. Max.: tantus in curia clamor factus est, ut populus concurreret, Cic.: im Bilde, verba confestim concurrunt, Cic. – undique ex agris, Nep.: undique ab navibus (v. Booten), Liv.: ex omnibus locis, Liv.: ex proximis castellis eo concursum est, Caes. – alci obviam, von allen Seiten entgegeneilen, Ter.: ad curiam, Cic.: ad arma, unters Gewehr treten, Caes. (und unpers., concurritur ad arma, Caes.): ad hos (druides) disciplinae causā, Caes.: in Capitolium, Suet: in muros, Val. Max.: tela in eosdem concurrentia, Curt. – de contione domum tuam, Cic.: ad spectaculum in portum, Liv.: ad alqm audiendum, Suet.: ad Perdiccam opprimendum, Nep.: ad me restituendum Romam, Cic.: m. Infin., undique concurrunt arcem defendere cives, Claud. gigant. 50: m. 1. Supin., unde hospites atque amici gratulatum Romam concurrerint, Cic. Mur. 89. – im weitern Sinne = wohin seine Zuflucht nehmen, ad Leonidam, Iustin.: nullae vires, nulla sedes, quo concurrant, qui rem publicam defendere velint, Cic. – b) (als mediz. t. t.) v. flüssigen Stoffen, wohin

————

zusammenfließen, wo sich ansammeln, -sich anhäufen, concurrens eo materia, Cels.: si in stomachum quaedam biliosa concurrunt, Cels.

II) von zwei od. mehreren Seiten zusammentreffen, 1) sich zugleich einfindend (einstellend), sich vereinigend, a) v. Pers.: ubi legati concurrerent, certo tempore utrimque dimissi, ibi termini statuerentur, Mela 1. § 38. – b) v. lebl. Konkr.: si ossa forte recte concurrerint, wenn die Bruchenden zufällig richtig aufeinander passen, Cels. – concurrunt labra, gehen (unwillkürlich) zusammen, schließen sich (unwillkürlich) bei dem, der reden will, der aber vor Furcht oder Scham die Lippen nicht auseinander bringen kann, Sen. ep. 11, 2: u. so os coit atque concurrit, Quint. 10, 7, 8. – quia si ita diceretur, obscenius concurrerent litterae ( nämlich cum nobis wie cunno bis klingen würde), Cic.: ut neve aspere (verba) concurrerent neve vastius diducantur, Cic. – actor in scaena cum stetit, concurrit dextera laevae, vereinigt sich die R. mit der L. (zum Beifallklatschen), Hor. – est quibus Eleae concurrit palma quadrigae, mit denen am Rennziele zusammentrifft = denen zuteil wird, Prop. 3, 9, 17. – c) v. Abstr., zusammentreffen, zusammenfallen, zugleich (zu einer Zeit) stattfinden, -eintreten (s. Spengel Ter. Andr. 511), tot concurrunt veri similia, Ter.: multa concurrunt simul, quî coniecturam hanc nunc facio, Ter.: quae ut concurrant omnia, opta-

————

bile est, Cic.: nisi ista casu nonnumquam, forte temere concurrerent, Cic. – als t. t. der Geschäftsspr., ut non concurrerent nomina (die gegenseitigen Zahlungen), Cic. – als mediz. t. t., accessiones (febrium) modo singulae singulis diebus fiunt, modo binae pluresve concurrunt, Cels.

2) prägn., zusammenrennen, hart zusammentreffen, aufeinanderrennen od. -stoßen, zusammenstoßen, a) übh.: α) v. Konkr.: ne prorae concurrerent, Liv.: itaque ancoras, ne inter se concurrerent naves, iecere, Liv.: inter se atomi fortuito concurrentes, Augustin.: concurrentes rami, Curt.: contra Thracium Bosporum duae parvae (insulae) parvoque distantes spatio et aliquando creditae dictaeque concurrere et Cyaneae vocantur et Symplegades, Mela. – β) v. Abstr.: inter se c., miteinander kollidieren, in Konflikt geraten, Quint. 12, 2, 15. – u. (als jurist. t. t.) v. Pers., mit jmd. bei Rechtsansprüchen konkurrieren, alci, ICt.: alci in hereditatem, in pignus, ICt. – b) feindlich aufeinander rennen, zum Kampfe od. im Kampfe zusammentreffen, zusammenstoßen, u. mit bloßer Berücksichtigung des Angreifenden = anrennen, anstürmen, attackieren (im Passiv unpers. concurritur, concursum, concurrendum est), sine mora concurrit, Galba b. Cic.: cum pedes concurrit, Liv.: hoc spectaculo classis Sicula et Rhodia concurrerunt, Suet.: omnia ventorum concurrere proelia vidi, Verg.:

————

priusquam concurreretur, Liv.: nobis incompositis erat concurrendum, Liv. – utrimque magno clamore concurritur, Sall.: c. maximo clamore cum infestis signis, Sall. – c. infestis cuspidibus, Liv.: infestis pilis, Liv.: ferro, Ov.: rostris (v. Schiffen), Liv. – mutuis vulneribus (v. zweien), Sen. suas. 7, 14. – ex insidiis, aus dem Hinterhalte hervoreilen u. mit dem Feinde anbinden, Liv.: priusquam concurrerent acies, Caes.: c. acie, Vell.: cum Arunte in acie, Val. Max.: cum acie legionum rectā fronte, Liv.: mutuis ictibus cum alqo, Vell.: concurrunt hastati cum hastatis, concurrit centurio cum centurione, Liv. – concurrunt equites inter se, Caes.: quae (naves) primae agminis concurrerant inter se, Liv: c. rudibus inter se in modum iustae pugnae, Liv.: rostris inter se (v. Vögeln), Curt. – m. Dat., c. civis civi, Varr.: c. equitibus impigre, Liv. 24, 15, 7 W. et H. (Madvig occurrissent): comminus hosti, Ov.: credas montes concurrere montibus, Verg. – m. adversus alqm, Liv. 35, 1, 6: contra alqm, Auct. b. Afr. 6, 2: in alqm, Sall. Iug. 97, 4 u. (v. Meereswogen) Iustin. 4, 1, 10. – dah. übtr., concurrentis belli minae, des anstürmenden (d.i. hereinbrechenden) Kr., Tac. hist. 4, 22 in.

fortūna, ae (archaic gen. sing. fortunas, like familias, escas, vias, etc., Naev. ap. Prisc. p. 679 P.), f. [lengthened from fors; cf. Nep-tunus, v. Corss. Ausspr. 1, 434], chance, hap, luck, fate, fortune (good or ill; syn.: casus, fors; fatum, providentia).

In gen.:

quid est enim aliud fors, quid fortuna, quid casus, quid eventus, nisi cum sic aliquid cecidit, sic evenit, ut vel non cadere atque evenire, vel aliter cadere atque evenire potuerit? quo modo ergo id, quod temere fit caeco casu et volubilitate fortunae, praesentiri et praedici potest?

Cic. Div. 2, 6, 15:

si haec habent aliquam talem necessitatem: quid est tandem quod casu fieri aut forte fortuna putemus? Nihil enim est tam contrarium rationi et constantiae quam fortuna: ut mihi ne in deum quidem cadere videatur, ut sciat, quid casu et fortuito futurum sit. Si enim scit, certe illud eveniet: sin certe eveniet, nulla fortuna est: est autem fortuna: rerum igitur fortuitarum nulla praesensio est, etc.,

id. ib. 2, 7, 18 sq.:

sed haec fortuna viderit, quoniam ratio non gubernat,

id. Att. 14, 11, 1:

vir ad casum fortunamque felix,

id. Font. 15 fin.:

si tot sunt in corpore bona, tot extra corpus in casu atque fortuna... plus fortunam quam consilium valere,

id. Tusc. 5, 9, 25; cf.:

(bona) posita non tam in consiliis nostris quam in fortunae temeritate,

id. Lael. 6, 20:

adversante fortuna,

id. Rep. 2, 16 fin.; id. Mur. 31, 64:

quorum ego causa timidius me fortunae committebam,

id. Att. 9, 6, 4:

fortunae rotam pertimescere,

id. Pis. 10, 22: secundam fortunam pulcherrime: adversam aeque ferre, Sulp. ap. Cic. Fam. 4, 5, 6; cf.:

prospera adversave fortuna,

Cic. N. D. 3, 37, 89:

spoliatam fortunam conferre cum florente fortuna,

id. Pis. 16, 38:

integra fortuna (opp. afflicta),

id. Sull. 31 fin.:

florentissima (opp. durior),

id. Att. 10, 4, 4:

non praecipua, sed par cum ceteris fortunae condicio,

id. Rep. 1, 4:

optima,

id. ib. 3, 17 fin.:

rei publicae fortuna fatalis,

id. Sest. 7, 17:

belli,

Caes. B. C. 2, 6, 1; id. B. G. 1, 36, 3:

se suas civitatisque fortunas ejus fidei permissurum,

Caes. B. G. 5, 3 fin. (cf. II. B. 1. fin. infra.).—Prov.:

fortuna miserrima tuta est,

Ov. P. 2, 2, 31:

fortuna meliores sequitur,

Sall. H. 1, 48, 15 (Dietsch): fortuna cum blanditur, captatum venit, Publ. Syr. 167 (Rib.): fortes fortuna adjuvat; v. fortis, II. A. fin. —

Personified: Fortuna, the goddess of fate, luck, or fortune, Fortune: He. Respice me. Er. Fortuna quod nec facit nec faciet me jubes, Plaut. Capt. 4, 2, 54:

nequiquam tibi Fortuna faculam lucrifica adlucere volt,

id. Pers. 4, 3, 47:

quo in genere vel maxime est Fortuna numeranda,

Cic. N. D. 3, 24, 61:

heu, Fortuna, quis est crudelior in nos te deus?

Hor. S. 2, 8, 61:

saeviat atque novos moveat Fortuna tumultus,

id. ib. 2, 2, 126:

Fortunae fanum antiquum (Syracusis),

Cic. Verr. 2, 4, 53, § 119:

Fortunae in gremio sedens,

id. Div. 2, 41, 85 sq.:

bona Fortuna,

id. Verr. 2, 4, 3 fin.:

Malam Fortunam in aedis te adduxi meas,

Plaut. Rud. 2, 6, 17:

mala Fortuna,

Cic. Leg. 2, 11, 28; id. N. D. 3, 25, 63: Fors Fortuna;

v. fors: Fortunae filius,

child of fortune, fortune's favorite, Hor. S. 2, 6, 49; v. filius.

In partic.

Without secunda or adversa, either good luck or ill luck, according to the context.

For fortuna secunda, good luck, good fortune, prosperity:

reliquum est, ut de felicitate pauca dicamus... Maximo, Marcello, Scipioni... non solum propter virtutem, sed etiam propter fortunam saepius imperia mandata,

Cic. de Imp. Pomp. 16, 47:

judicium hoc omnium mortalium est, fortunam a deo petendam,

id. N. D. 3, 36, 88:

diuturna cum fortuna,

id. Div. 1, 20, 39:

superbum se praebuit in fortuna,

id. Att. 8, 4, 1:

non solum ipsa fortuna caeca est, sed eos etiam plerumque efficit caecos, quos complexa est,

id. Lael. 15, 54:

a fortuna deseri,

Caes. B. G. 5, 34, 2: fortunam habere, to succeed, Liv. 24, 34, 1:

fortunam sibi facere,

id. 39, 40, 4; cf.:

fortunam sequi,

Tac. H. 4, 78:

habendam fortunae gratiam, quod, etc.,

Caes. B. C. 3, 73, 3:

dum fortuna fuit,

Verg. A. 3, 16:

deos precetur et oret, Ut redeat miseris, abeat fortuna superbis,

Hor. A. P. 201:

ut tu fortunam, sic nos te feremus,

id. Ep. 1, 8, 17:

venimus ad summum fortunae,

id. ib. 2, 1, 32:

ut te Confestim liquidus fortunae rivus inauret,

id. ib. 1, 12, 9:

occidit Spes omnis et fortuna nostri Nominis,

id. C. 4, 4, 71.—Prov.: Fortunam citius reperias quam retineas, Publ. Syr. 168 (Rib.).—Hence,

Per fortunas, i. e. for heaven's sake, Cic. Att. 5, 11, 1; 5, 13, 3; 3, 20, 1.—

For fortuna adversa, ill luck, mishap, misfortune, adversity (very rare):

Trojae renascens alite lugubri Fortuna tristi clade iterabitur,

Hor. C. 3, 3, 62:

ut arte Emendaturus fortunam,

id. S. 2, 8, 85.—

= condicio, state, condition, circumstances, fate, lot (class.;

a favorite expression of Cicero): est autem infima condicio et fortuna servorum,

Cic. Off. 1, 13, 41; cf.:

in infimi generis hominum condicione atque fortuna,

id. Mil. 34, 92:

(Lampsaceni) populi Romani condicione socii, fortuna servi,

id. Verr. 2, 1, 32, § 81;

so corresp. to condicio,

Quint. 3, 8, 50:

Aedui queruntur fortunae commutationem,

Caes. B. G. 7, 63:

ut non modo omnium generum, aetatum, ordinum omnes viri ac mulieres, omnis fortunae ac loci, sed, etc.,

Cic. Pis. 22, 52:

homines infimā fortunā,

id. Fin. 5, 19, 52:

inferiorem esse fortunā,

id. Fam. 13, 5, 2:

spes amplificandae fortunae,

id. Lael. 16, 59:

cui cessit triplicis fortuna novissima regni,

lot, share, Ov. M. 5, 368:

Arruns Camillam Circuit et quae sit fortuna facillima temptat,

opportunity, Verg. A. 11, 761: Gallus utrum avem, an gentem, an fortunam corporis significet, bodily condition (of a eunuch), Quint. 7, 9, 2.— Plur.:

quod si eo meae fortunae redeunt, abs te ut distrahar,

Ter. Phorm. 1, 4, 23:

omnes laudare fortunas meas, qui gnatum haberem tali ingenio praeditum,

id. And. 1, 1, 71:

ejus laudare fortunas, quod qua vellet ingredi posset,

Cic. Tusc. 5, 39, 115:

et secundas fortunas amittere coactus est, et in adversis sine ullo remedio permanere,

id. Sull. 23, 66; Caes. B. G. 5, 3, 5; 6, 7, 6.—

Transf., concr., fortunae, ārum, less freq. in the sing., property, possessions, goods, fortune.

Plur.:

tum propter rei publicae calamitates omnium possessiones erant incertae: nunc deum immortalium benignitate omnium fortunae sunt certae,

Cic. Rosc. Com. 12, 33:

bona fortunaeque,

id. Verr. 2, 1, 44, § 113:

pecunia fortunaeque,

id. Rosc. Am. 3, 7:

fortunas morte dimittere,

id. Tusc. 1, 6, 12:

et honore et auctoritate et fortunis facile civitatis suae princeps,

id. Rep. 2, 19:

fortunis sociorum consumptis,

Caes. B. G. 1, 11 fin.:

fortunarum pericula,

Quint. 4, 2, 122.—

Sing.:

quo mihi fortuna, si non conceditur uti?

Hor. Ep. 1, 5, 12:

nec mea concessa est aliis fortuna,

Ov. Tr. 5, 2, 57:

adiri nomen invidiosae fortunae Caesaris,

Vell. 2, 60, 1 Ruhnk.:

de fortuna, qua uterque abundabat,

Quint. 6, 1, 50:

fortunam in nominibus habere,

Dig. 4, 7, 40 fin.

fortūna, ae (archaic gen. sing. fortunas, like familias, escas, vias, etc., Naev. ap. Prisc. p. 679 P.), f. [lengthened from fors; cf. Nep-tunus, v. Corss. Ausspr. 1, 434], chance, hap, luck, fate, fortune (good or ill; syn.: casus, fors; fatum, providentia).

In gen.:

quid est enim aliud fors, quid fortuna, quid casus, quid eventus, nisi cum sic aliquid cecidit, sic evenit, ut vel non cadere atque evenire, vel aliter cadere atque evenire potuerit? quo modo ergo id, quod temere fit caeco casu et volubilitate fortunae, praesentiri et praedici potest?

Cic. Div. 2, 6, 15:

si haec habent aliquam talem necessitatem: quid est tandem quod casu fieri aut forte fortuna putemus? Nihil enim est tam contrarium rationi et constantiae quam fortuna: ut mihi ne in deum quidem cadere videatur, ut sciat, quid casu et fortuito futurum sit. Si enim scit, certe illud eveniet: sin certe eveniet, nulla fortuna est: est autem fortuna: rerum igitur fortuitarum nulla praesensio est, etc.,

id. ib. 2, 7, 18 sq.:

sed haec fortuna viderit, quoniam ratio non gubernat,

id. Att. 14, 11, 1:

vir ad casum fortunamque felix,

id. Font. 15 fin.:

si tot sunt in corpore bona, tot extra corpus in casu atque fortuna... plus fortunam quam consilium valere,

id. Tusc. 5, 9, 25; cf.:

(bona) posita non tam in consiliis nostris quam in fortunae temeritate,

id. Lael. 6, 20:

adversante fortuna,

id. Rep. 2, 16 fin.; id. Mur. 31, 64:

quorum ego causa timidius me fortunae committebam,

id. Att. 9, 6, 4:

fortunae rotam pertimescere,

id. Pis. 10, 22: secundam fortunam pulcherrime: adversam aeque ferre, Sulp. ap. Cic. Fam. 4, 5, 6; cf.:

prospera adversave fortuna,

Cic. N. D. 3, 37, 89:

spoliatam fortunam conferre cum florente fortuna,

id. Pis. 16, 38:

integra fortuna (opp. afflicta),

id. Sull. 31 fin.:

florentissima (opp. durior),

id. Att. 10, 4, 4:

non praecipua, sed par cum ceteris fortunae condicio,

id. Rep. 1, 4:

optima,

id. ib. 3, 17 fin.:

rei publicae fortuna fatalis,

id. Sest. 7, 17:

belli,

Caes. B. C. 2, 6, 1; id. B. G. 1, 36, 3:

se suas civitatisque fortunas ejus fidei permissurum,

Caes. B. G. 5, 3 fin. (cf. II. B. 1. fin. infra.).—Prov.:

fortuna miserrima tuta est,

Ov. P. 2, 2, 31:

fortuna meliores sequitur,

Sall. H. 1, 48, 15 (Dietsch): fortuna cum blanditur, captatum venit, Publ. Syr. 167 (Rib.): fortes fortuna adjuvat; v. fortis, II. A. fin. —

Personified: Fortuna, the goddess of fate, luck, or fortune, Fortune: He. Respice me. Er. Fortuna quod nec facit nec faciet me jubes, Plaut. Capt. 4, 2, 54:

nequiquam tibi Fortuna faculam lucrifica adlucere volt,

id. Pers. 4, 3, 47:

quo in genere vel maxime est Fortuna numeranda,

Cic. N. D. 3, 24, 61:

heu, Fortuna, quis est crudelior in nos te deus?

Hor. S. 2, 8, 61:

saeviat atque novos moveat Fortuna tumultus,

id. ib. 2, 2, 126:

Fortunae fanum antiquum (Syracusis),

Cic. Verr. 2, 4, 53, § 119:

Fortunae in gremio sedens,

id. Div. 2, 41, 85 sq.:

bona Fortuna,

id. Verr. 2, 4, 3 fin.:

Malam Fortunam in aedis te adduxi meas,

Plaut. Rud. 2, 6, 17:

mala Fortuna,

Cic. Leg. 2, 11, 28; id. N. D. 3, 25, 63: Fors Fortuna;

v. fors: Fortunae filius,

child of fortune, fortune's favorite, Hor. S. 2, 6, 49; v. filius.

In partic.

Without secunda or adversa, either good luck or ill luck, according to the context.

For fortuna secunda, good luck, good fortune, prosperity:

reliquum est, ut de felicitate pauca dicamus... Maximo, Marcello, Scipioni... non solum propter virtutem, sed etiam propter fortunam saepius imperia mandata,

Cic. de Imp. Pomp. 16, 47:

judicium hoc omnium mortalium est, fortunam a deo petendam,

id. N. D. 3, 36, 88:

diuturna cum fortuna,

id. Div. 1, 20, 39:

superbum se praebuit in fortuna,

id. Att. 8, 4, 1:

non solum ipsa fortuna caeca est, sed eos etiam plerumque efficit caecos, quos complexa est,

id. Lael. 15, 54:

a fortuna deseri,

Caes. B. G. 5, 34, 2: fortunam habere, to succeed, Liv. 24, 34, 1:

fortunam sibi facere,

id. 39, 40, 4; cf.:

fortunam sequi,

Tac. H. 4, 78:

habendam fortunae gratiam, quod, etc.,

Caes. B. C. 3, 73, 3:

dum fortuna fuit,

Verg. A. 3, 16:

deos precetur et oret, Ut redeat miseris, abeat fortuna superbis,

Hor. A. P. 201:

ut tu fortunam, sic nos te feremus,

id. Ep. 1, 8, 17:

venimus ad summum fortunae,

id. ib. 2, 1, 32:

ut te Confestim liquidus fortunae rivus inauret,

id. ib. 1, 12, 9:

occidit Spes omnis et fortuna nostri Nominis,

id. C. 4, 4, 71.—Prov.: Fortunam citius reperias quam retineas, Publ. Syr. 168 (Rib.).—Hence,

Per fortunas, i. e. for heaven's sake, Cic. Att. 5, 11, 1; 5, 13, 3; 3, 20, 1.—

For fortuna adversa, ill luck, mishap, misfortune, adversity (very rare):

Trojae renascens alite lugubri Fortuna tristi clade iterabitur,

Hor. C. 3, 3, 62:

ut arte Emendaturus fortunam,

id. S. 2, 8, 85.—

= condicio, state, condition, circumstances, fate, lot (class.;

a favorite expression of Cicero): est autem infima condicio et fortuna servorum,

Cic. Off. 1, 13, 41; cf.:

in infimi generis hominum condicione atque fortuna,

id. Mil. 34, 92:

(Lampsaceni) populi Romani condicione socii, fortuna servi,

id. Verr. 2, 1, 32, § 81;

so corresp. to condicio,

Quint. 3, 8, 50:

Aedui queruntur fortunae commutationem,

Caes. B. G. 7, 63:

ut non modo omnium generum, aetatum, ordinum omnes viri ac mulieres, omnis fortunae ac loci, sed, etc.,

Cic. Pis. 22, 52:

homines infimā fortunā,

id. Fin. 5, 19, 52:

inferiorem esse fortunā,

id. Fam. 13, 5, 2:

spes amplificandae fortunae,

id. Lael. 16, 59:

cui cessit triplicis fortuna novissima regni,

lot, share, Ov. M. 5, 368:

Arruns Camillam Circuit et quae sit fortuna facillima temptat,

opportunity, Verg. A. 11, 761: Gallus utrum avem, an gentem, an fortunam corporis significet, bodily condition (of a eunuch), Quint. 7, 9, 2.— Plur.:

quod si eo meae fortunae redeunt, abs te ut distrahar,

Ter. Phorm. 1, 4, 23:

omnes laudare fortunas meas, qui gnatum haberem tali ingenio praeditum,

id. And. 1, 1, 71:

ejus laudare fortunas, quod qua vellet ingredi posset,

Cic. Tusc. 5, 39, 115:

et secundas fortunas amittere coactus est, et in adversis sine ullo remedio permanere,

id. Sull. 23, 66; Caes. B. G. 5, 3, 5; 6, 7, 6.—

Transf., concr., fortunae, ārum, less freq. in the sing., property, possessions, goods, fortune.

Plur.:

tum propter rei publicae calamitates omnium possessiones erant incertae: nunc deum immortalium benignitate omnium fortunae sunt certae,

Cic. Rosc. Com. 12, 33:

bona fortunaeque,

id. Verr. 2, 1, 44, § 113:

pecunia fortunaeque,

id. Rosc. Am. 3, 7:

fortunas morte dimittere,

id. Tusc. 1, 6, 12:

et honore et auctoritate et fortunis facile civitatis suae princeps,

id. Rep. 2, 19:

fortunis sociorum consumptis,

Caes. B. G. 1, 11 fin.:

fortunarum pericula,

Quint. 4, 2, 122.—

Sing.:

quo mihi fortuna, si non conceditur uti?

Hor. Ep. 1, 5, 12:

nec mea concessa est aliis fortuna,

Ov. Tr. 5, 2, 57:

adiri nomen invidiosae fortunae Caesaris,

Vell. 2, 60, 1 Ruhnk.:

de fortuna, qua uterque abundabat,

Quint. 6, 1, 50:

fortunam in nominibus habere,

Dig. 4, 7, 40 fin.